Temat wędzidełek jest obecnie często analizowany w gronie specjalistów wielu dziedzin m.in. stomatologów, logopedów, czy fizjoterapeutów. Warto podkreślić, że wędzidełek w jamie ustnej jest kilka. Wyróżnia się wędzidełko podjęzykowe, wędzidełka policzkowe oraz wargi górnej i dolnej. Każde z nich mając nieprawidłową budowę, powoduje zaburzenia w motoryce narządów jamy ustnej i wpływa na funkcje występujące obszarze orofacjalnym.

Bum na cięcia

Najczęściej spotykamy się z ankyloglosją, czyli skróceniem wędzidełka podjęzykowego. Obecnie jest więcej pacjentów kierowanych do podcięcia wędzidełek niż kiedyś. Jest to skutkiem nowych doniesień naukowych związanych z wpływem skróconych wędzidełek na cały układ stomatognatyczny. Skrócone wędzidełko podjęzykowe nie pozwala na przyjmowanie prawidłowej spoczynkowej pozycji języka i wyzwala nieprawidłową pracę języka podczas: połykania, żucia i gryzienia. Co więcej utrudnione są możliwości oczyszczania jamy ustnej z resztek jedzenia i kontroli nad kęsem pokarmowym. Zaburzone funkcje mogą powodować występowanie wybiórczości pokarmowej, wad zgryzu (np. krzyżowego, otwartego) i wad wymowy.

Kiedy wędzidełko wymaga podcięcia?

Już na oddziale położniczym bądź w pierwszych miesiącach życia stykamy z ankyloglosją, która wymaga zabiegu frenotomii (podcięcia wędzidełka), gdy noworodek ma problemy z efektywnym ssaniem piersi. Dzieje się tak, ponieważ niemowlę nie jest w stanie zassać brodawki do wałka dziąsłowego i wytworzyć odpowiedniego podciśnienia w jamie ustnej. Kolejnym momentem, kiedy wędzidełko może utrudniać rozwój prawidłowych funkcji to czas rozszerzania diety i podawania kawałków - brak ruchów lateralnych i pełnego zakresu motoryki języka, w tym trudności z rozcieraniem pokarmu o podniebienie twarde skutkuje nieefektywnym rozdrabnianiem pokarmu, brakiem kontroli nad kęsem pokarmowym, utrudnionym pregryzieniem, co predysponuje do preferencji pokarmów o konsystencji papki.
Wędzidełko może również zostać zdiagnozowane i dawać objawy dopiero w trakcie pojawienia się trudności z artykulacją głosek, czyli mniej więcej w wieku przedszkolnym. Najczęściej u takich pacjentów występują wady wymowy o typie międzyzębowym lub bocznym oraz braki głosek l, sz, ż, cz, dż, r. W dorosłym życiu również może powodować wielorakie zaburzenia, począwszy od bólów głowy po wzmożone napięcie mięśni nadgnykowych i obciążanie stawu skroniowo-żuchwowego.

Wnioski

Skrócone wędzidełka doprowadzają do powstawania kompensacji w obrębie całego układu stomatognatycznego i zaburzają funkcje związane z żuciem gryzieniem i mową. Im wcześniej zostanie wykryta i skorygowana wada, tym łatwiej jest przywrócić zaburzone funkcję i wpłynąć na prawidłowy rozwój wymowy.

Korzystano:

• Pluta-Wojciechowska D. Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego. Ergo-sum 2015,
• Pluta-Wojciechowska D. Dyslalia Obwodowa (...). Ergo-sum 2019,
• Machoś M. Czajkowska M. Ssanie bez tajemnic. Googoo 2019
• Rządzka M. Szkolenie Wczesna diagnoza i stymulacja logopedyczna noworodków i niemowląt. Warszawa 2018,
• Ośko M., Wawrzynów M. Szkolenie Modułowe MFS. Warszawa 2019-2020.